Maldivce

Maldivlerin resmi dili Divehice'dir ve Maldivce de denir. Hind-Aryan dili olan  Maldivce 350,000 insan tarafından konuşuluyor.  Aynı zamanda Hindistanın Minikoy adasında yaşayan 10,000 insanın anadili Divehicenin Mahl lehçesini konuşuyor.

Maldivce 'nin başlıca lehçeleri Male, Mulaku, Huvadku, , Addu, Haddhunmathe ve Maliku (Mahl) 'dur. Standart Maldivce Maldivler'in başkentinin adını taşıyan Male lehçesidir.

Maldivce Seylanca ile yakın akrabadır fakat karşılıklı anlaşamazlar. Maldivce bir çok dilin etkisi altında kalsada en çok tesir altında bırakan dil Arapça'dır. Diğer etkiliyen diller Fransızca, Farsça, Portekizce, Urduca ve İngilizcedir.

Maldivce'den İngilizceye ve dünya dillerine iki önemli kelime geçmiştir biri atolu (yüzük şeklinde , yuvarlak  mercan adaları, resifler. Türkçede de atol denir, ingilizcede atoll) diğeri ise Doni ya da Dhoni  (atollerin arasında dolaşmak için Maldivlere has tekne) kelimesidir.



Divehi kelimesi "adalılar, ada sakinleri" manasına gelir. Divehi Bas "adalıların dil" demektir. 12.yy ve 13.yy erken dönem yazılar  Lomafanu'lardır (bakır üzerine yazılmış çekler, ödeme). Yine mercanların üzerine işlenen yazılar bulunmuştur. Bu yazıların en eskisi 7.yy-8.yy'a ait olanlardır.


YAZI SİSTEMİ


Maldivcenin Budist rahiplerin budizme ait metinleri tecüme ettiği, çok kadim zamanlara dayanan, ikibin yıldan fazla geçmişi olduğu bilinen kendi alfabe sistemleri vardır.





Erken döneme ait Dhivehi harfleri  (dihives akuru) sağdan sola yazılmaktaydı. "Dhives akuru" adalar arasında islama geçiş döneminde ve 18yy.'a kadar kullanıldı. Hatta kadim bu alfabe resmi yazışmalarda Addu Atol'uyla   20 yy.'ın ilk dönemine kadar  kullanıldı. Muhtemelen izole olmuş bazı adalarda ve kırsal topluluklarda 1960'lara kadar kullanıldı. Bugün Dhives Akuru'yu meraklıları öğreniyor.

Günümüzde Maldivlerde  Taana ya da Thaana denen alfabe kullanıyor .Alfabenin geçmişi 17 yy.a dayanıyor. Yine sağdan sola yazılıyor.  Thaana bugün ana alfabedir.  Arap ve Telugu alfabesinin birleşiminden oluşmuştur. Kendilerine has hareke sistemi vardır.
Modern thaana

Maldivlerde okuma yazma oranı %98 'le diğer güney asya ülkeleriyle karşılaştırıldığında çok yüksektir.


 Yazı hazırlanırken en/ru wikipedia, malvivesculture .com vd.sitelerden yararlanılmıştır

0 yorum :

Yorum Gönder

 

Meet The Author